تبیان، دستیار زندگی
نام‌هایی كه به عناصر داده شده است متنوع و جالب توجه می‌باشد گرچه این نامگذاری تابع نظم خاصی نیست اما ذكر منبع آن ها جالب توجه می باشد نامگذاری عناصر منشاهای متفاوت دارد ...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

نام گذاری عناصر

نام‌هایی كه به عناصر داده شده است متنوع و جالب توجه می‌باشد گرچه این نامگذاری تابع نظم خاصی نیست اما ذكر منبع آن‌ها جالب توجه می‌باشد نامگذاری عناصر منشاهای متفاوت دارد؛ برخی بر اساس مكان خاص، برخی بر اساس رنگشان، تعدادی به افتخار كاشف آن‌ها یا افرادی دیگر و... نامگذاری شده‌اند.

در مجموع 12 عنصر به افتخار كاشفان آن‌ها یا سایر دانشمندان نامگذاری شده‌اند. تعداد 9 عنصر بر اساس رنگشان، رنگ تركیبات آن‌ها و یا رنگی كه به شعله می‌دهند، نامگذاری شده‌اند. مثلاً كلر از كلمه یونانی كلرین به معنای رنگ سبز گرفته شده، كروم بر اساس رنگ‌های روشن نمك‌هایش و تالیوم بر اساس رنگ شعله‌اش، كه سبز رنگ است نامگذاری شده‌اند. بروم از كلمه یونانی برومین، به معنای بوی نافذ و اسمیوم نیز از یك كلمه یونانی به معنای «بو» گرفته شده است.

تعداد 19 عنصر بر اساس خواص ویژه‌ای كه دارند، نامگذاری شده‌اند. مثلاً فسفر كه خود به خود آتش می‌گیرد، در لاتین به معنای حامل نور می‌باشد. دو عنصر دیسپریوم ولانتان نام خود را از روش سخت جداسازی گرفته‌اند و دو عنصر رادیوم و رادون بر اساس تابشی كه از خود نشر می‌دهند، نامگذاری شده‌اند.

همچنین 12 عنصر از جمله طلا، آهن، روی و غیره نام باستانی دارند. نه عنصر بر اساس اجرام آسمانی و هفت عنصر دیگر بر اساس شخصیت‌های  افسانه‌ها یا اسطوره‌ای نام گذاری شده‌اند.

سدیم را به لحاظ یکی از ترکیباتش به نام سودا، یا سدیم کربنات که زمانی برای درمان سردرد به کار می‌رفت، نامگذاری کرده‌اند. سودا از واژه عربی سودا  به معنی سردرد گرفته شده است. عموماً عناصر را کاشفان آن نامگذاری می‌کنند. اما بعضی عناصر مانند طلا و قلع از زمان‌های پیش از تاریخ شناخته شده‌اند و ما نمی‌دانیم چگونه نامگذاری شده‌اند.

نام هلیم گرفته شده از كلمه یونانی هلینوس به معنی خورشید است. هلیم دومین گاز درخشان و دومین گاز فراوان شناخته شده جهان است این عنصر كمیاب به وسیله‌ی اندازه‌گیری‌های اسپكتروسكوپی به عنوان عنصر ناشناخته موجود در خورشید معلوم شد. هلیم تنها عنصر شناخته شده جهان است كه به وسیله سرما دادن به جامد تبدیل نمی‌شود.

معمول‌ ترین منشأ برای نام یک عنصر، خاصیتی از آن عنصر است. مثلاً نیتروژن را در نظر بگیرید. این نام از واژه‌های یونانی نیترون (نیتر) و ژِنِس (متولد شدن)، گرفته شده است که معنی آن «به وجود آورنده نیتر» است. «نیتر» نامی برای مواد طبیعی نیتروژن دار بود.

منشأ برخی نام‌ها، از نام کانی شامل آن عنصر گرفته شده است. لیتیم در یک کانی کشف شد و نام آن از واژه یونانی لیتوس به معنی سنگ گرفته شد. تنگستن از واژه سوئدی تنگستن به معنی سنگ سنگین گرفته شده است. بور نامی است که از یک خاصیت و از نام یک کانی گرفته شده است. نام بور، ترکیبی از دو واژه بوراکس و کربن است. بور در کانی بوره یافت شده، مثل کربن سیاه است. نام بوره مشتق از واژه عربی گلیستن (براق) به معنی درخشان گرفته شده است، زیرا این کانی براق است.

آرگون حدود 1%حجم هوا را دارا می‌باشد نام آرگون گرفته شده از كلمه یونانی آرگوس به معنای غیر فعال است. سال‌ها آرگون به طور عادی در لامپ‌های الكتریكی روشنایی به جای اكسیژن استفاده می‌شد این لامپ‌ها عمر كوتاهی داشتند از این گاز در انواع جوشكاری‌ها استفاده می‌شود. تركیبات نسبتاً دقیق با آرگون ساخته شده اما آن‌ها خیلی پایدار نیستند.


مرکز یادگیری سایت تبیان - تهیه: مرتضی عرفانیان

تنظیم: مریم فروزان کیا