چرا باید با کودکم همبازی شوم؟
یادتان باشد مشارکت شما در بازی با فرزندتان، بسیار بیش از حضور در دنیای کودکانه او است، زیرا از این طریق میتوانید نکات تربیتی زیادی را به وی آموزش دهید. به زبان سادهتر، همبازی شدن شما، این موقعیت را برایتان به وجود میآورد که در خلال بازی، به تربیت فرزند خود بپردازید و بهترین نتیجه را بگیرید.
بازیهای کودکانه، شاید زیباترین خاطرات همه ما از دوران کودکی باشد، خاطراتی که با بالا رفتن سن، اگر جذابیت یادآوریشان برای ما بیشتر نشود، کمتر نیز نخواهد شد. حاصل همه بازیهایی که در آن دوران انجام دادهایم، فقط چند خاطره خوش نخواهد بود که با مرور آنها لبخندی روی لبهای ما بنشیند یا آنها را در قالب داستانهایی کوتاه برای دیگران تعریف کنیم.
شاید مهمترین نتیجه چنین بازیهایی، تمرین نقشهایی باشد که یک فرد باید در دوران بزرگسالی بر عهده بگیرد. نکته مهم دیگر، کمکی است که چنین فعالیتهایی میتواند به رشد خلاقیت کودکان داشته باشد، کارکردهایی که اهمیت بسیاری در سمت و سو دادن به زندگی افراد در دوران بزرگسالی دارد.
تمرین مهارتها و نقشهای اجتماعی، شناسایی خلاقیتها و استعدادهای فردی، اگرچه از با اهمیتترین کارکردهای بازی کودکان هستند، اما مشارکت والدین در این بازیها میتواند نهتنها آثار مثبت این موارد را افزایش دهد، بلکه موجب میشود تا ارتباط آنها و فرزند یا فرزندانشان تقویت و نکتههای آموزشی با تأثیرگذاری بیشتری به این گروه سنی منتقل شود. به زبان سادهتر، بازی نوعی آموزش غیر رسمی است که در برخی مواقع، تأثیر آن بیش از آموزش رسمی و به عبارتی مدرسه است. بر این اساس، مشارکت والدین در بازی با کودکان، خود از اهمیت بسیاری برخوردار خواهد بود؛ از جمله اینکه از این طریق کودک دانش و اطلاعات لازم را با راهنمایی والدین به دست میآورد، ضمن اینکه با فرهنگ و هنجارهای اجتماعی آشنا میشود. با توجه به این موارد، بد نیست که با نکاتی آشنا شوید.
شرکت پدر و مادر در بازیهای فرزندشان، موجب استحکام بیشتر روابط والدین با کودک میشود؛ زیرا موجب میشود تا آنها احساس نزدیکی بیشتری با بزرگترهای خود کنند، موضوعی که آثار مطلوب آن تا پایان عمر با کودک خواهد بود و موجب گرم شدن کانون خانواده و مستحکم شدن آن خواهد شد.
علاوه بر نقش تربیتی که ذکر شد، مشارکت در بازی با کودک، شیوه مهمی برای پاسخگویی به نیازهای عاطفی و روانی وی محسوب میشود. موضوعی که اهمیت آن، کمتر از فراهم آوردن بستر مناسب برای آموزش به فرزندتان نیست.
حال چگونه باید در بازی مشارکت کرد؟ آیا والدین باید خود بازی را انتخاب کنند یا تصمیمگیری در این باره را بر عهده کودک بگذارند؟
به گفته روانشناسان و کارشناسان آموزشی، برای اینکه حضور پدر و مادر در بازی، بیشترین اثرگذاری را داشته باشد، آنان فقط باید وضعیتی سالم برای بازی فرزند خود فراهم آورند، به این ترتیب که اجازه بدهند کودک با قدرت خلاقیت خود، بازی را انتخاب و اداره کند. شما فقط همبازی هستید و نباید خواست خود را به دختر یا پسرتان تحمیل کنید.
وارد دنیای کودکانه فرزند خود شوید، تعداد سالهایی را که در روزشمار عمرتان ورق خورده است، فراموش کنید و فقط همبازی باشید، همردیف با فرزندتان. همپای او در بازی، شادی و تلاش کنید، ضمن اینکه انتقال مفاهیم آموزشی به او را به خاطر داشته باشید.
شکوفاسازی استعدادهای کودکان، یکی دیگر از نتایج مثبت بازی در این دوره سنی است، بهطبع حضور والدین در کنار فرزندان، میتواند به این کار جهت دهد، ضمن اینکه به شناخت بهتر آنها از تواناییهای بالقوه کودک خود کمک میکند.
توجه داشته باشید بازیهایی که نیاز به خلاقیت و ابتکار دارند، نقش مهمی در شکوفا شدن توانایی و استعداد کودک داشته و میتوانند راهنمایی برای آموختن یک مهارت در دوران بزرگسالی باشند. مهارتی که کودک، توانایی آن را بیش از سایر موارد دارد.
بازی در کنار والدین و ایجاد این امکان که کودک خود برای نقشهایی که در بازی به عهده دارد تصمیم بگیرد، میتواند تمرینی برای استقلال وی در دوران بزرگسالی باشد، اینکه بتواند در موقعیتهای حساس زندگی، بهترین تصمیم را بگیرد. البته از این کارکرد نیز غافل نشوید که حضور پدر و مادر در بازی و مشارکت آنان، میتواند مشورت گرفتن از افراد با تجربه و بزرگسال را نیز به کودک آموزش دهد. موضوعی که نباید از اهمیت آن غافل شد.
از نقشی که همبازی بودن والدین با فرزند خود در تربیت و جهت دادن به تواناییهای کودک و همچنین ایجاد صمیمیت میان این دو نسل دارد که بگذریم، باید گفت کودک میتواند در حین بازی، نقشی را که در زندگی آینده میتواند بر عهده بگیرد تمرین کند، ضمن اینکه قادر خواهد بود علایق خود نسبت به حرفه و شغلها را بررسی کند.
در اینجا حضور پدر و مادر میتواند نقش زیادی در راهنمایی وی و کسب اطلاعات درست داشته باشد. بدون تردید، همه دخترها در دوران کودکی نوعی بازی را تجربه کردهاند که به آن مهمان بازی یا خاله بازی میگفتند، بازیای که در آن، دختران نقش مادر و پسرها نقش پدر خانواده را بر عهده میگرفتند، نوعی تمرین نقش. مادر خانواده وظیفه رسیدگی به امور خانه و فرزندان را بر عهده میگرفت و پدر، نانآوری و مسوولیتهای مردانه را تمرین میکرد و با آنها آشنا میشد. در چنین مواردی، حضور والدین میتواند، اطلاعات کامل از نقش مورد نظر را به کودک بدهد.
علاوه بر این، ظاهر شدن در نقش پلیس، راننده، مغازهدار، نامهرسان و ... نیز از شیوههایی است که کودک از طریق آنها با مهارتهای بزرگسالی آشنا میشود. بنابر این اگر اطلاعات کاملی در هنگام بازی توسط فردی بزرگسال به وی منتقل شود، هم دانستههایش افزایش مییابد و هم میتواند علاقه خود به حرفههای گوناگون را محک بزند.
توجه داشته باشید که برخی از بازیها، خیالی هستند که در آنها کودک با الهامگیری از تخیل خود، فیلمها و کارتونهایی که میبیند، به بازی میپردازد. در اینجا نیز حضور والدین میتواند از بروز خطرات برای کودک جلوگیری کند، ضمن اینکه شناخت کاملی از دنیای واقعی به وی میدهد، به این ترتیب که برخی موارد فقط در کارتونها معنا دارد و در دنیای بزرگسالی میتواند تهدیدی برای سلامت فرد باشد.
از بازیهای تخیلی که بگذریم، امروزه بازار بازیهای فکری، داغ است. بازیهایی که کودک را در دستیابی به رشد فکری و ذهنی یاری میکنند و با رشد شناختی و فکری کودک، ارتباط زیادی دارند. در چنین مواردی نیز والدین میتوانند از طریق همبازی شدن با کودک خود، وی را در دستیابی به این مهارت یاری کنند.
حال اگر تا به امروز از بازی با کودک خود طفره میرفتید، یا به آن بیتوجه بودید و خستگی را بهانه میکردید، پس از خواندن این سطرها میتوانید در این باره تجدید نظر کنید و همبازی برای فرزند خود باشید تا هم بتوانید وی را در شناخت تواناییها و استعدادهای بالقوه یاری کنید و هم رابطه عاطفی خود با کودکتان را تقویت کنید.
باشگاه خبرنگاران