1. «دانش انسانها را در چهار چيز يافتم:1- پروردگارت را بشناسى (خداشناسى)2- بشناسى كه خدا وجود تو را آفريده و چه امورى در آفرينش تو به كار برده است (خود شناسى)3- بشناسى كه خدا از تو چه خواسته است (هدف شناسى)4- بشناسى كه چه چيزى تو را از دينت خارج مى‌سازد (مانع شناسى)»
قال موسی کاظم (ع) وَجَدْتُ عِلْمَ النّاسِ في اَرْبَعَ: اوَّلُها اَنْ تَعْرِفَ رَبَّكَ وَ الثّانِيَهٌ اَنْ تَعْرِفَ ما صَنَعَ بِكَ وَ الثّالِثَهٌ اَنْ تَعْرِفَ ما اَرادَ مِنْكَ وَالرّابِعَهٌ اَنْ تَعْرِفَ ما يُخْرِجُكَ عَنْ دينِكَ ( اعيان الشيعه ( الطبع الجديد)ج2 ص9)
2. «خداوند به مردم ، دو حجت دارد آشكارا و نهان حجت آشكاراى او رسولان پيامبران و امامان (ع) هستند و حجت نهان او عقل ها است»
قال موسی کاظم (ع) اِنَّ لِلِه عَلَي النّاس حُجَّتَيْنِ: حُجَّةُ ظاهِرَةً وَ حّجَّةً باطِنَةً ، فَامَّا الظّاهِرَة فَالرُّسُلُ وَ اْلانْبِياءُ وَ اْ لاَئِمَّةُ عَلَيْهِم السَّلامُ : وَ اَمَا الْباطِنَةُ فَاْلعُقُولُ (بحار الانوار ج1ص137)
3. «اى هشام ! همانا لقمان به پسرش چنين گفت : در برابر حق تواضع كن تا خرمندترين مردم باشى اى پسرم ! دنيا درياى ژرفى است كه مخلوقات بسيار در آن غرق شدند بايد كشتى تو در اين دريا تقوا و ترس از خدا باشد بارش ايمان بادبانش توكل ناخدايش عقل راهنمايش علم و فرمان كشتى آن صبر است .»
قال موسی کاظم (ع) يا هِشامُ اِنَّ لُقُمانَ قالَ لِابْنِهِ : تَواضَعْ لِلْحَقِ تَكُنْ اَعْقَلَ النّاسِ يا بُنَيَّ انَّ الدُّنْيا بَحْرٌ عَميقٌ قَدْ غَرَقَ فيهِ عالَمٌ كَثيرٌ فَلْتَكُنْ سَفينَتُكَ فيها تَقْوَي اللهِ وَحَشُوهَا الايمانَ وَ شِراعُهَا التَّوكُّلَ وَ قَيِّمُهَا الْعَقْل وَ دَليلُهَا الْعِلْمَ وَ سُكّانُها الصَّبْرَ ( تحف العقول ص386)
4. «دين خدا را بفهميد و بشناسيد زيرا شناخت كليد بينائى و كمال عبادت و وسيله پيمودن درجات عالى و مقامات ارجمند در جهت دين و دنيا است و برترى مومن آگاه بر عابد ناآگاه مانند برترى خورشيد به ستارگان است و كسى كه دينش را نشناسد خداوند عمل او را نپسندد.»
قال موسی کاظم (ع) تَفَقَّهُوا في دينِ اللهِ فِانَّ الْفِقْهَ مِفْتاحُ الْبَصيرَهِ وَ تَمامُ الْعِبادَةِ وَالسَّبَبَ اِلي الْمَنازِلِ الرَّفيعَةِ وَ الرُّتَبِ الْجَليلَةِ في الدّينِ وِ الدّنيا وَ فَضْلُ الْفَقيهِ الْعابِدِ كَفَضْلِِ الْشَمْسِ عَلَي الْكَواكِبْ وَ مَنّ لَمْ يَتَفَقَهُ فِي دينِهِ لَمْ يَرْضِ اللهِ لَهُ عَمَلاً. (بحار الانوار ج78ص321)
5. «بكوشيد كه وقت خود را به چهار بخش تقسيم كنيد:1- بخشى براى مناجات با خدا.2- بخشى براى تأمين معاش زندگى.3- بخشى براى معاشرت با برادران و افراد معتمدى كه عيوب شما را به شما معرفى كنند و قلباً به شما اخلاص ورزند و بخشى براى تفريح سالم و كاميابى هاى مشروع كه با اين بخش براى سه بخش ديگر نيرو مى‌گيريد» (و همين تفريح سالم موجب ذخيره توان و شكوفايى و تجديد حيات خواهد گرديد)
قال موسی کاظم (ع) اِجْتَهِدُوا فِي اَنْ يَكُونَ زَمانِكُمْ اَرْبَعَ ساعاتِ : ساعَةً لِمُناجاةِ اللهِ وَ ساعَةً لأَمْرِ الْمَعاشِ وَ ساعَةً لِمُعاشَرَةِ اْلإِخْوانّ وَ الْثِقاتِ الذينَ يُعَرِفُونَكُمْ عُيُوبِكُمْ وَ يَخْلِصُونَ لَكُمْ فِي الْباطِنِ وَ ساعَةً تَخْلُونَ فِيها لِلَذاتِكُمْ فِي غَيْر مُحَرَّمٍ وَبِهذِهِ الّّساعَةِ تَقْدِرُونَ عَلَي الْثَلاثِ ساعاتٍ. ( تحف العقول ص409)
6. «اى هشام انسان تا هم بيمناك از خدا و هم اميدوار به خدا نباشد مومن نيست و او بيمناك و اميدوار نيست مگر آنكه بيم و اميد او را به كار و عمل وادار كنند»
قال موسی کاظم (ع) ياهِشامُ لايَكونَ الْرَجُلَ مُؤْمِناً حَتي يَكُونَ خائِفاً راجِياً وَ لايَكُونَ خائِفاً راجِياً حَتَي يَكُونَ عامِلاً يَخافُ وَ يَرْجُو. ( تحف العقول ص395)
7. «شخصى از امام كاظم پرسيد : با كدام يك از دشمنان واجب تر است كه جهاد كرد؟ آن حضرت در پاسخ فرمود: آن دشمنانى كه نزديكترين دشمن به تو هستند و از همه دشمنترند و زيانشان از همه به تو بيشتر است و دشمنيشان به تو بزرگتر است و نسبت به تو مخفى تر بوده با اينكه به تو نزديك ترند»
قال موسی کاظم (ع) فَأَيَ اْلأَعْداءِ اَوْجَبَهُمْ مُجاهَدَةً ؟ قالَ عليه السلام: اَقْرَبَهُمْ اِلَيْكَ وَاَعْداهُمْ لَكَ وَ اَضَرُّهُمْ بِكَ وَ اَعْظَمَهُمْ لَكَ عَداوَةً وَ اَخْفاهُمْ لَكَ شَخْصاً مَعَ د ُنُوِّهِ مِنْكَ. (بحار الانوار ج78ص315)
8. «همانا ارجمندترين شما كسى است كه دنيا را براى خود رتبه و مقامى نبيند هان بدانيد كه بدنهاى شما جز بهشت بهائى ندارند آن را به غير بهشت نفروشيد»
قال موسی کاظم (ع) اِنْ اَعْظَم النّاسِ قَدْراً الَّذي لايَرَي الْدُّنْيا لِنَفْسِهِ خَطَراً اَما اَنَ اَبْدانَكُمْ لَيْسَ لَها ثَمَنٌ اِلا الْجَنَّةَ فَلا تَبِيعُوها بِغَيْرِها. ( تحف العقول ص389)
9. «اى هشام انسان خردمند با كسى كه ترس آن دارد او را تكذيب كند سخن نگويد و به آن كسى كه ترس آن دارد عطا نكند ، درخواست نمى نمايد و به آنچه كه قدرت انجامش را ندارد وعده ندهد و به چيزى كه مايه سرزنش است اميدوار نگردد (مانند طمع هاى نابجا) و به كارى كه ترس فروماندن در آن دارد اقدام ننمايد»
قال موسی کاظم (ع) يا هَشامُ اِنَ اْلعاقِلُ لا يَحْدِث مَنْ يَخافَ تَكْذيبَهُ وَ لا يَسأَلُ مِنْ يَخافَ مَنْعَهُ وَ لا يَعِدُ مالا يَقْدِرُ عَلَيْهِ وَ لا يَرْجُو ما يُعَنَّفُ بِرَجائِهِ وَ لا يَتَقَدَمُ عَلي ما يَخافُ الْعَجْزُ عَنْهُ. ( تحف العقول ص390)
10. «بد بنده اى است آن كسى كه دو چهره و دو زبان دارد در حضور برادر دينى اش از او تعريف و در غياب او گوشت او را ( با غيبت كردن او ) بخورد ، اگر بردار دينى اش نصيبى يابد به او حسادت ورزد و اگر گرفتار شود او را به خودش وانهد»( به او كمك نكند)
قال موسی کاظم (ع) بِئْسَ الْعَبْدِ عَبْدٌ يَكُونُ ذاوَجْهَيْن وَذَا لِسَانَيْن يُطْري اخاهُ اِذا شاهَدَهُ وَ يَأْكُلُهُ اِذا غابَ عَنْهُ اِنْ اُعْطِيَ حَسَدَهُ وَ اِنِ ابْتليَ خَذَلَهُ. (بحار الانوار ج78ص310) ( تحف العقول ص395)
