تبیان، دستیار زندگی

چرا کودکم به شب ادراری مبتلا شده است؟

عوامل موثر در شب ادراری کودکان

استرس های روانی، اجتماعی و عوامل اضطراب زا می تواند نقش مهمی در بروز شب ادراری داشته باشد. باید این عوامل به حداقل ممکن کاهش یابد. برای این منظور ترس های کودک را شناسایی کنید و برای رفع آن ها با مشاور در تماس باشید.
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

 

خواهر و برادر

مادری هستم که یک دخترسه ساله و یک پسر هفت ماهه دارم. دخترم بعد از تولد پسرم دچار شب ادراری شده است. لطفا بفرمایید چه اقدامتی لازم است انجام شود تا شب ادراری دخترم متوقف شود. آیا مصرف دارو می تواند موثر باشد؟

در حقیقت‌ قبل‌ از 6 سالگی‌ در اكثر بچه‌ها‌ درمان‌ لازم نیست‌ (مگر آنهایی كه‌ روزها هم‌ خیس‌ می‌كنند) و سن‌ مناسب‌ درمان‌، هنگام‌ شروع‌ مدرسه ‌است. البته در مواردی که مادر و خانواده کودک خسته و بی صبر شوند می توان درمان را زودتر شروع کرد.

برای درمان این مشکل در کودکان به توصیه های زیر عمل کنید:

کودک را برای شب هایی که ادرار نمی کند و خشک از خواب برمی خیزد تشویق کنید. برای این منظور می توان جدولی درست کرد که روزهای هفته در آن آمده و به ازای هر شبی که کودک خشک است به او یک ستاره یا برچسب بدهیم و در این جدول بچسبانیم و به کودک قول دهیم که به ازای تعداد مشخصی ستاره (مثلا ده ستاره) یک جایزه برای وی خواهیم خرید. لازم نیست این جایزه خیلی بزرگ و گران باشد. این کار باعث بهبود تدریجی شب ادراری در برخی موارد خواهد شد. ضمنا اگر یبوست‌ وجود دارد باید درمان‌ شود.

1. مراجعه به پزشک متخصص ارولوژی برای انجام معاینات جسمی و انجام آزمایش های پزشکی (انگل، کلیه، اسفنکترها، مثانه، اوره و...).

2. درارتباط بودن با روان شناس کودک

3. استفاده از تشک هشداردهنده (زنگ دار) برای بیدار شدن کودک هنگام تخلیه ادرار (این تشک ها را می توانید از داروخانه تهیه کنید). این زنگ های مخصوص می توانند کوچکترین مقدار رطوبت را در رختخواب یا لباس زیر کودکتان تشخیص داده و قبل از اینکه خیلی دیر شود با صدای زنگ بلندی کودک را از خواب بیدار کنند تا به دستشویی برود. این زنگها به تدریج به کودک آموزش می دهند که با احساس پری در مثانه از خواب بیدار شده و به دستشویی بروند. البته دست کم ۲ هفته تا ۱۲ هفته طول می کشد تا این زنگ بتواند یک شب خشک را برای کودک به ارمغان بیاورد. یادتان باشد اگر کودک با صدای زنگ بیدار نمی شود لازم است شما با شنیدن زنگ او را بیدار کنید.

4. خوراندن مایعات زیاد مثل آب، چای، آب میوه، دوغ و... به کودک طی روز برای افزایش حجم مثانه.

5. فاصله بین مراحل ادرار کردن: کودک نباید با فاصله کوتاهی پس از مصرف مایعات ادرار کند و این زمان باید به مرور افزایش یابد.

6. رعایت رژیم غذایی خاص: کودک نباید از مواد تحریک کننده مثل ادویه جات، فلفل، سرکه، نوشیدنی های گازدار و افزودنی های خوراکی به مقدار زیاد استفاده کند. از خوردن نوشابه‌های دارای کافئین هم جدا خودداری شود.

7. آموزش آداب توالت: در این زمینه پشتکار و حوصله والدین شرط اول است و باید با روش های شکل دهی رفتار همراه با تشویق و تقویت، این آموزش ها داده شود. تغییر محیط و فضای توالت برای کاهش استرس کودکانی که از رفتن به دستشویی امتناع می کند توصیه می شود. در این ارتباط استفاده از تکنیک های تشویقی ضروری است.

خجالت، کم رویی، گوشه گیری و احساس افسردگی از جمله عوارض روانی شب ادراری است که موجب افزایش اضطراب کودک و در نتیجه تاخیر در درمان او می شود. سعی کنید مشکل کودک را به رویش نیاورید و به او اطمینان دهید که مشکلش قابل درمان است.


8. ورزش: در ورزش، بیشتر تحریک و تقویت عضلات مثانه مد نظر است. چند نوع ورزش پیشنهاد می شود:
الف : ورزش دراز و نشست
ب : کودک می ایستد دست هایش را جلو می برد و ده بار می نشیند و بلند می شود (تکرار 4 بار در روز).
ج : کودک ورزش شنا را ده بار انجام می دهد (حداقل 4 بار در روز تکرار شود).

9. چند ساعت پس از آن که کودک خوابید، حتما او را بیدار کنید تا به دستشویی برود. این کار بهتر است 3 ساعت پس از خواب انجام شود.

10. استرس های روانی، اجتماعی و عوامل اضطراب زا می تواند نقش مهمی در بروز شب ادراری داشته باشد. باید این عوامل به حداقل ممکن کاهش یابد. برای این منظور ترس های کودک را شناسایی کنید و برای رفع آن ها با مشاور در تماس باشید. ایجاد آرامش برای کودک به منظور کاهش تنش و استرس یکی از گام های مثبت برای رفع مشکل کودک است. گفتن داستان، حرف زدن با کودکان، بازی با او، تفریح و قرار دادن او در محیط های شاد، اختصاص وقت در هر روز توسط پدر ومادر از عوامل ایجاد آرامش در کودک است.

11. خجالت، کم رویی، گوشه گیری و احساس افسردگی از جمله عوارض روانی شب ادراری است که موجب افزایش اضطراب کودک و در نتیجه تاخیر در درمان او می شود. سعی کنید مشکل کودک را به رویش نیاورید و به او اطمینان دهید که مشکلش قابل درمان است.

12. کودک را در صورت شب ادراری توبیخ نکنید.

13. کاهش و یا مصرف نکردن مایعات پس از ساعت هفت عصر توصیه می شود.

14 . قبل از رفتن به رختخواب، حتما کودک را به دستشویی ببرید تا مثانه اش را کاملا تخلیه کند.

15. تشک او را با رویه ضد آب پوشانده و در اتاق از بوگیرها یا خوشبو کننده‌های هوا استفاده کنید تا اگر شب ادراری اتفاق افتاد باعث آزار بیشتر کودکتان نشود.

16. باید به کودک آموزش داد تا به میزان دریافت مایعاتش در شب توجه کند و به هنگام تخلیه ادرار، مثانه را کاملا خالی کند.

17. باید به کودک آموزش داد تا به هنگام تخلیه ادرار، مثانه را کاملا خالی کند.

18. کودک باید در طول روز مثانه را منقبض کند تا بتواند زمان بیشتری ادرار خود را نگه دارد.

19. کودک را متوجه کنید که پس از شام مصرف مایعات را به حداقل برساند تا ادرار کمتری تولید شود. برای این منظور بهتر است که شام کودک بدون نمک باشد. سعی کنید در ساعت پایانی تحرک او را زیاد کنید و سپس به دستشویی برود و بخوابد.

20. از تنبیه کودک و به کار بردن روش های سخت گیرانه جدا خودداری کنید.
پس از اقدامات فوق در صورت عدم موفقیت برای کنترل شب ادراری می‌توان درمان دارویی را زیر نظر پزشک متخصص شروع کرد، اما باید توجه داشت که آموزش مهارت کنترل ادرار از درمان دارویی مهم‌تر است.

با قطع مصرف دارو در بسیاری از موارد شب اداراری دوباره شروع می شود لذا باید درمان دارویی را با نوعی از رفتار درمانی و تشویق ( مثل جدول ستاره ) همراه کرد تا اثرات ان پایدار تر شود. بدین ترتیب که با دارو کودک شبهای خشک بیشتری خواهد داشت و ستاره های بیشتری خواهد گرفت و تقویت مثبت رفتاری باعث پایداری نتایج درمان خواهد شد. لازم است بدانید که شب ادراری کودک از روی عمد نیست و او کنترلی بر این اتفاق ندارد. پس تنبیه او هم نمی تواند این مشکل را از بین ببرد. بلکه باعث ایجاد مشکلات بیشتر و اضطراب در کودک می شود.

به نظر می رسد با توجه به سن کودکتان کنترل ماهیچه ها و عضلات مربوطه درست شکل نگرفته و عوامل روانی این موضوع را تشدید می کند اندکی صبور باشید. از روش های تشویقی زیاد استفاده کنید. اورا مورد توجه زیاد قرار دهید.

منبع: پرسش و پاسخ های عمومی مشاوره روانشناسی مرکز مشاوره تبیان